همه چیز در مورد کبد چرب؛ چگونه چربی کبد را از بین ببریم؟

شاید تا همین چند سال پیش واژه “کبد چرب” هنوز به گوش بسیاری از افراد واژه‌ای ناشناخته بود. اما طی چندین سال اخیر و با شیوع بیشتر این عارضه این روزها اغلب افراد همه چیز در مورد کبد چرب را می‌دانند. اگر شما هم جزو دسته افرادی هستند که چیزهای راجع‌ به این بیماری شنیده‌اید اما هنوز به درستی راجع‌به جوانب مختلف آن اطلاعی ندارید تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.

کبد اندامی است که چربی را برای استفاده بدن در خود ذخیره می‌کند اما اگر میزان این چربی بیش از حد مجاز باشد (5 الی 10 درصد وزن کبد) فرد در معرض ابتلا به بیماری کبد چرب قرار می‌گیرد. این روزها کبد چرب به یکی از شایع‌ترین بیماری‌ها در میان افراد تبدیل شده که اصلی‌ترین علت آن نیز رژیم غذایی نامناسب و عدم تحرک کافی است. لازم به ذکر است که ابتلا به این بیماری، تنها به کبد آسیب نمی‌رساند بلکه می‌تواند در کار سایر ارگان‌های بدن نیز اختلال ایجاد کند.

مطالبی که در این مقاله می خوانید:

• انواع کبد چرب
• دلایل چرب شدن کبد
• گرید های کبد چرب
• چرا باید کبد چرب را درمان کنیم؟
• علائم کبد چرب
• درمان

انواع کبد چرب کدامند؟

این بیماری به طور کلی به سه دسته تقسیم بندی می‌شود:

1. کبد چرب الکلی
2. کبد چربی غیرالکلی
3. کبد چرب بارداری (این مورد نادر است به همین خاطر به طور معمول در دسته‌بندی‌های انواع کبد چرب قرار نمی‌گیرد)

علائمی چون کاهش اشتها، ضعف و گیجی، حالت تهوع، احساس خستگی مفرط، کاهش وزن، رنگ تیره ادرار، عرق کردن بیش از حد و… جزو علائمی هستند که ابتلا به کبد چرب را هشدار می‌دهند. ابتلا به کبد چرب زمانی رخ می‌دهد که بافت کبد قادر به شکستن‌ چربی‌ها نباشد. مواردی چون مصرف برخی از داروها، کاهش وزن سریع، ابتلا به برخی از بیماری‌های خودایمنی شانس ابتلا به کبد چرب را بیشتر می‌کنند.

دلایل

اگر دلایل این بیماری را بدانید می‌توانید با پیشگیری و تغییر سبک زندگی از ابتلا به آن جلوگیری کنید. مهم‌ترین علل ابتلا به کبد چرب عبارتنداز:

• رژیم غذایی: داشتن برنامه غذایی نامناسب و پرکالری ریسک ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد.
• ابتلا به برخی از بیماری‌ها: بیماری‌هایی چون دیابت یا چاقی مفرط در عملکرد کبد اختلال ایجاد کرده و ممکن است منجر به تجمع چربی در کبد شوند. کبد چرب یکی از بیماری های مرتبط با چاقی محسوب می شود.
• مصرف داروها: مصرف داروهایی چون تاموکسیفن، متوترکسات یا آمیودارون شانس ابتلا به کبد چرب را افزایش می‌دهند.

انواع گریدهای کبد چرب

برای درک بهتر این بیماری بهتر است انواع آن را از نظر میزان پیشرفت نیز بشناسید. پزشکان میزان پیشرفته بودن چربی کبد را با 4 گرید عنوان می‌کنند.

1. گرید 1: اصلی‌ترین علت ابتلا به این نوع کبد چرب، مصرف غذاهای ناسالم و فست فودی است. جوان‌ترها کبد چرب گرید 1 را می‌توانند به سادگی کنترل کنند درحالی که برای افراد مسن می‌تواند خطرساز باشد.
2. گرید 2: گرید 2 از گرید 1 کمی پیشرفته‌تر است. افرادی که به این مرحله می‌رسند با رژیم غذایی مخصوصی که پزشک متخصص می‌دهد می‌توانند چربی کبد خود را کاهش دهند.
3. گرید 3: در صورتی که مبتلا به گرید 2 باشید و در درمان به موقع آن سهل انگاری کنید، به احتمال زیاد به گرید 3 مبتلا خواهید شد. این میزان پیشرفت از کبد چرب در مرحله هشدار جدی است و باید حتما تحت نظر پزشک درمان را شروع کنید.
4. گرید 4: این نوع از انواع کبد چرب به سیروز کبدی معروف است. چنانچه فرد به این مرحله از چربی کبد برسد دیگر درمان دارویی کارساز نبوده و باید پیوند کبد صورت بگیرد.

چرا باید نسبت به درمان انواع کبد چرب اقدام کنید؟

به دلایلی چون عادت‌های نامناسب غذایی اغلب افراد به کبد چرب گرید 1 و 2 مبتلا می‌شوند که می‌توان آن را تا حدود زیادی از طریق درمان‌های خانگی کنترل کرد. اما کبد چرب گرید 3 و 4 که نشان از تجمع‌ میزان بیشتری چربی در کبد دارند، حتما باید تحت نظر متخصص درمان شود.

از آنجایی که کبد چرب با التهاب همراه است کنترل نشدن این التهاب منجر به از بین رفتن سلول‌های کبدی می‌شود. کبد چرب در صورت عدم درمان به فیبروز کبدی و در نهایت به سیروز کبدی یا همان کبد چرب گرید 4 تبدیل می‌شود که می‌تواند موقعیتی خطرناک را برای بدن مانند از کار افتادن کلیه‌ها ایجاد کند.

علائم در زنان و مردان

علائم کبد چرب در زنان و مردان تا حدود زیادی به میزان پیشرفت بیماری بستگی دارد. با توجه به اینکه شروع چرب شدن کبد با علائمی همراه نیست پزشکان توصیه می‌کنند چکاپ‌های سالانه حتما انجام شوند تا در صورت مشاهده چربی کبد، نسبت به درمان زود هنگام اقدام شود.

علائم گرید 1

در افرادی که مبتلا به گرید 1 هستند هیچ علائم قابل تشخیصی وجود ندارد. این دسته از افراد تنها در صورت انجام چکاپ‎های سالانه است متوجه چرب شدن کبد خود می‌شوند. اگر در آزمایش شما میزان آنزیم‌های کبدی بالا باشد، نشانی از ابتلا به کبد چرب خواهد بود.

علائم گرید 2

گرید 2 برخلاف گرید 1 با علائمی همراه است که اگر نسبت به این علائم هوشیار باشید، می‌توانید بیماری کبد چرب را به موقع تشخیص دهید. مواردی چون:

• زرد شدن چشم‌ها
• کاهش وزن
• ورم شکم یا پا
• حالت تهوع و بی‌اشتهایی

از علائم و نشانه‌های ابتلا به گرید 2 به شمار می‌روند.

علائم گرید 3

گرید 3 یا فیبروز کبدی (liver fibrosis) جدی‌ترین نوع کبد چرب است. در این مرحله بیماری خود را با علائمی چون نمایان شدن رگ‌های شکم از زیر پوست و متورم شدن شکم نشان می‌دهد. در مواردی ممکن است فرد مبتلا به گرید 3 از هوش رفته و حتی به کما برود. برخی از بیماران کبد چرب گرید 3 که نسبت به درمان اقدام نکرده‌اند، نیاز به دیالیز کلیه پیدا خواهند کرد.

علائم گرید 4

زمانی که سیروز کبدی پیشرفت می‌کند خود را با علائمی چون کاهش وزن شدید، خونریزی بینی، ادم یا تورم پاها یا ناتوانی جنسی نشان می‌دهد. علائم کبد چرب حاد یا سیروز کبدی که به آن کبد چرب غیرالکلی نیز گفته می‌شود غیر قابل بازگشت بوده و باید پیوند کبد صورت بگیرد.

درمان

دانستن درمان این بیماری می‌تواند از رخ دادن بیماری‌های جدی‌تری جلوگیری کند. جایگزین کردن عادت‌های سالم غذایی با عادت‌های نامناسب و عدم مصرف الکل در درمان نوع گرید 1 کمک زیادی می‌کند. بنابراین اگر به گرید 1 مبتلا هستید برای کاهش چربی کبد خود به راهکارهای زیر عمل کنید:

• مصرف نوشیدنی‌های الکلی را کنار بگذارید.
• میزان کربوهیدرات را در رژیم غذایی خود بیشتر کنید.
• از مصرف غذاهایی چون ماکارانی، پاستا، نان یا شیرینی حدالامکان پرهیز کنید.
• خوردن سبزیجات به پاکسازی کبد کمک می‌کند.

برای درمان گرید 2 در خانه نیز می‌توانید از داروهای گیاهی چون عرق خار شتر، چای سبز یا سیر استفاده کنید. اما توصیه ما این است که به پزشک مراجعه کنید تا میزان پیشرفت چربی کبد افزایش نیابد. چنانچه به نوع گرید 3 و 4 مبتلا هستید به هیچ عنوان به درمان‌های خانگی اکتفا نکنید و حتما برای شروع درمان تحت نظر پزشک متخصص اقدام کنید.

برای خواندن مطالب مفید سلامتی و زیبایی در مجله سلامتی بیمارستان با ماه همراه باشید.